2. Kdz.Ereğli

UZUN MEHMET TARTIŞMALARI ÜZERİNE…

 Yayınlanma : 11-12-2015 | 03 : 19 21
 Güncelleme : 11-12-2015 | 03 : 19 21
UZUN MEHMET TARTIŞMALARI ÜZERİNE…

Sina Çıladır, “Uzun Mehmet var mıydı yok muydu” tartışmaları üzerine Yeni Ufuk’un sorularını yanıtladı :

YU- Uzun Mehmet var mıydı, yok muydu tartışmaları yeniden alevlendi. Bu konuda siz ne diyorsunuz ?
 
SÇ-Ben, belirli bir entelektüel düzeye sahip tartışmaları çok olumlu buluyorum. Bunlar, bir yandan Zonguldak’ımızda da düşünen beyinlerin hala varolduğu anlamına geliyor, öte yandan da Cumhuriyet Kültürünün Zonguldak’ta da hala yaşadığı anlamına geliyor. Bu çok sevindirici !.. Tartışmalardan korkmamak gerekir. Çünkü zamanın üzerini örttüğü tarihsel gerçekler, tartışarak, yeni belge sunumlarında bulunarak günışığına çıkartılır. Bir şeyi kabul etmek ya da reddetmek için o şey hakkında en azından asgari bilgiye sahip olmak gerekir, Beni üzen, son zamanlarda, kömürün bulunuşuna ilişkin resmi tarihi yazan Halkevi Komisyonu üyelerinin uydurmacılıkla, hayali senaryolar üretmekle suçlanmaları !..
 
Tartışmaların bu düzeye inmesi kabul edilemez. Halkevi Komisyonu’nu oluşturanlar,sıradan kişiler değil. Bir-iki dil bilen, Zonguldak’a ilk gazete ve dergiyi getiren, onları yaşatan, araştırmaları, sahne ve radyo oyunları, çevirileri, roman ve hikayeleri ile Zonguldak’lı emekçilerin yaşamlarını Türkiye edebiyatına taşıyan Cumhuriyet kuşağının ilk aydınları bunlar. Örneğin Ahmet Naim ! Ölümü üzerinden yarım yüzyıl geçtiği halde eserleri hala kaynak olarak kullanılan, sanatçı kişiliği incelemelere konu olan, ciddi yayınevlerince kitapları hala basılan Ahmet Naim’in anısına yapılan haksızlık bu. Bu düzeydeki insanları hayali senaryolar üretmekle suçlamak en azından vefasızlıktır, değer bilmezliktir, ayıptır !.. Redçiliğin de bir adabının, bir entelektüel düzeyinin olması gerekir…
 
Halkevi Komisyonu, Uzun Mehmet’i Anma ve Kömür Bayramı’nın tarihsel temelini yaratırken, tabii çeşitli kaynaklara başvurmuştur. Kömürün bulunuşu öyküsü, Komisyon’un bireysel çabasıyla ortaya çıkmış değildir. Komisyon, kömürün bulunuş tarihini saptarken, doğal olarak kaynak taraması yapmış, dağınık, birbiriyle ilişkisiz gibi görünen verileri tek potada eritmiştir. Bugün şunu söyleyebilecek durumdayız : 1829 tarihi ile Uzun Mehmet, Komisyonun çalışmasından önce de biliniyordu. Komisyon bu verilerden de yararlanmıştır.
 
YU- Biraz daha açarmısınız ?
  
SÇ-Değerli araştırmacı yazar Recep Çetin, Ereğli Belediyesinin periyodik yayın organı olan Bülten’in son (Kasım 2015) sayısındaki Uzun Mehmet başlıklı yazısında çok önemli belgeler açıkladı. Çetin, anılan yazısında, 1830 yılına ait Kestaneci köyü nüfus defterlerindeki kayıtlara dayanarak Uzun Mehmet’in hayali bir kişi olmadığını belgeliyor. Onunla da kalmıyor, mütareke basınının önde gelen gazetelerinden Sabah’ın 1892 tarih ve 882.sayısında kömürün ilk kez Ereğli’nin Köseağzı mevkiinde bulunduğunu belirten bir yazının yer aldığını belirtiyor. Sabah’ın 1903 tarihli (sayısı belli değil) bir haberinde de kömürün “kaşifi” (bulucusu) olarak Uzun Mehmet’in sözedildiğini belgeliyor.
Demek oluyor ki Uzun Mehmet öyküsü Halkevi Komisyonunun “hayalhane”sinden çıkan bir öykü değil, tarihsel bir gerçek.
 
YU-Kömür 1829 yılında bulunduysa, ona 103 yıl sonra bir bulunuş öyküsü yazılmasına niçin gerek görülmüştür ?
 
SÇ-Sorunun özü de bu zaten ! Bunun yanıtını, Zonguldak TSO’nun Cumhuriyetin 10.yılı münasebetiyle yayınladığı 1933 tarihli yıllıkta buluyoruz. “Cumhuriyetin On Yılında Zonguldak ve Maden Kömürü Havzası” başlığıyla yayınlanan yıllığın 278.sayfasında şöyle deniliyor :
 
“Halkevinin önemle anılacak başlıca eserlerinden olmak üzere Türkiye’de kömür madeninin ilk bulunuş tarihi tespit edilmiştir… Son zamanlara kadar Senbarp (Sainte Barbe) günü (yortusu) havzada da madenci için sevinç günü sayılıyor ve o gece eğlenceler yapılıyordu. Halbuki, Türkiye’de ilk kömürün bulunduğu gün, bizim asıl büyük şenlik günümüzdü… Hristiyanlık kokusuyla madenciliğimizi sarmaya başlayan Senbarp’ı ortadan kaldırmak (…) havzamız için bir vazife idi. Bu duyguyu içinden sezen Halkevi, kütüphane ve neşriyat komitesinden Karauğuz, Ahmet Naim ve eski maden müdürü Hüseyin Fehmi Beylerle bir komisyon teşkil etmiş ve bu komisyon uzun zaman yaptıkları araştırmalar neticesinde kömürün ilk bulunduğu tarihi doğrultmuştur.” (a.g.e, İstanbul Sanayinefise matbaası, 1933,s.278)
Sorunun özü bu işte ! Bir yabancı (Fransız) kültür ritüellerine karşı milli ve yerel bir gün yaratmak ! Antiemperyalist bir tavır alıştır bu. Cumhuriyet kültürünün tam bağımsızlık ilkesinin kömürde somutlaşmasıdır. Öyledir, çünkü 1933 yılında da kömür havzası Fransız sermayeli Ereğli Şirketi’nin elindeydi ve Kemalistler havzayı millileştirme hazırlıkları yapıyorlardı. Çünkü, 1923-1929 döneminde, İzmir İktisat Kongresi (1923) kararları doğrultusunda yönelinen serbest piyasa ekonomisi yoluyla kalkınma tezi, 1929 dünya buhranı ile iflas etmiş ve 1929’dan itibaren koyu bir devletçiliğe yönelinmişti. Atatürk, öncelikle kömür madeninin millileştirilmesi için çaba gösteriyordu. Gazi, 1936’da bu mutluluğu yaşadı. Ama, 1940 yılındaki tüm havzanın millileştirilmesini (ki havza tarihinde füzyon: fusion (birleştirme) olarak anılan dönemi göremedi.
 
YU-Özetleyecek olursak..
 
SÇ- Uzun Mehmet, sadece kömürün “kaşifi” değildir; aynı zamanda, bir milli mücadele figürüdür, simgesidir.
 
Özellikle bunu anlamak gerekiyor… Bunu da reddederseniz, kömür madenini de yabancıların yağma sofrasına sunan 1. Mecid’lerin Osmanlısında bulursunuz kendinizi !..


Haber : 

ETİKETLER : Yazdır

      Yorumlar
    Yorumlar, editörlerimiz tarafından onaylandıktan sonra yayınlanır. Kanunlara aykırı, konuyla ilgisi olmayan, küfür içeren yorumlar onaylanmamaktadır.

     Yorumlar ( 4 )

    kestanecili Mehmet
    7 yıl önce

    Nihat Yasa ve adını Mustafa Yıldırım olarak belirtmiş iki yorumcunun UZUN MEHMET ile ne alıp veremediği merak ettim. Biz Uzun Mehmet gerçeğini o kişilerden daha iyi biliyoruz. Bilgi kirliliğini bırakın. Kestaneci Mahallemize, Ereğlimize ve Uzun Mehmetimize bulaşmayın.

     Beğen

    NİHAT YASA
    10 yıl önce

    Sayın Sina Çıladır,

    Sizi 1970’li yılların ikinci yarısında mesleğe yeni adım atmış bir eğitimci olarak,o yıllardan beri şahsen değil ama adınız üzerinden tanırım. Yazılarınızı da ilgiyle takip ederim. Bu yazınızda Uzun Mehmet ile ilgili olarak ”Değerli araştırmacı yazar Recep Çetin, Ereğli Belediyesinin periyodik yayın organı olan Bülten’in son (Kasım 2015) sayısındaki Uzun Mehmet başlıklı yazısında çok önemli belgeler açıkladı. Çetin, anılan yazısında, 1830 yılına ait Kestaneci köyü nüfus defterlerindeki kayıtlara dayanarak Uzun Mehmet’in hayali bir kişi olmadığını belgeliyor.” diyorsunuz. Bu ifadeniz üzerine y ... DEVAMI

     Beğen

    kestaneciden ahmet
    10 yıl önce

    SAYIN ÇILADIR-IN DEDİĞİ GİBİ DEĞERLİ ARAŞTIRMACI RECEP ÇETİN BU KONUDA ÇOK ÖNEMLİ BELGELERİ GÜN YÜZÜNE ÇIKARDI. BU BELGELERİNİ YENİ ÇIKARDIĞI KİTABINDA YAYINLAMIŞ. KESTANECİLİLER OLARAK DOĞRUSU RECEP BEYİ TEBRİK EDİYORUZ.

     Beğen

    MUSTAFA YILDIRIM
    10 yıl önce

    Sayın Çıladır Uzun Mehmet tartışmaları 30-35 yıldır var.Son 4-5 senedir yoktu.Bir şark kurnazı çıktı kitap kampanyası için Kestaneci köyü halkını ve hatta sizi dahi kullanmaya çalıştı.Amacınıda ulaştı.Uzun Mehmet emeğin simgesi olmuş bir değerdir.Ama ne yazık ki ölümünden 186 yıl sonra bile bazıları ölüsünü bile sömürü ve rant malzemesi olarak kullanabiliyor.Esas üzülecek durum budur.Saygı ve sevgilerimle.

     Beğen

    • 1

    Haber Yorumları